Dodenherdenking

Er is de afgelopen periode veel te doen over de dodenherdenking van vanavond. Er is veel angst voor verstoring van de dodenherdenking, om maar eens wat te noemen. De angst lijkt vooral gericht op groeperingen die aandacht willen vragen voor de genocide in Palestina. En hoewel ik persoonlijk van mening bent dat je de dodenherdenking voor geen enkel doel moet aangrijpen voor activisme probeer ik het wel te begrijpen. En dat lukt me eigenlijk ook prima.

Er is een vreselijke ramp gaande in Palestina, en dan vooral in Gaza. Eerst en bovenal werd door terreurbeweging Hamas een verschrikkelijke aanslag gepleegd. Maar de tegenreactie van Israel tegen een grote groep onschuldige mensen is buiten alle proporties. En hoewel het in eerste instantie een buitenproportionele reactie leek blijkt het nu alle eigenschappen te hebben van een genocide.

En de reactie vanuit Nederland is op z’n zachtst gezegd beschamend geweest. Naast de vele openlijke steun aan Israel, zelfs vanuit onverwachte hoek zoals de “linkse” partij GroenLinks/PvdA, wordt momenteel ook alles wat ook maar een beetje kritisch is richting Israel en het Israelische beleid direct bestempeld als antisemitisme. Zelfs als je je kritiek voorziet van een disclaimer dat het niet bedoeld is als Jodenhaat maar specifiek gericht is op de regering van Israel en hun beleid krijg je alsnog het stempel antisemitist.

Demonstranten en actievoerders die aandacht vragen voor de Palestijnen worden met regelmaat weg gezet als gekkies, als onredelijk, als mensen die Hamas steunen en, daar zijn we weer, als antisemitisch. Er wordt niet of nauwelijks naar ze geluisterd. Op alle mogelijke manieren wordt hun geluid weg gewuifd. Zelfs of juist vanuit de politiek. Op het congres van GroenLinks werd iemand die puur feiten bracht over deze oorlog zelfs de mond gesnoerd. Sterker nog, niet 1 keer, maar zelfs 2 keer werd er censuur toegepast.

Dus hoewel ik vind dat de dodenherdenking een moment moet zijn van respect en van herdenken die niet onderbroken mag worden voor welk activistisch doel dan ook kan ik wel begrip opbrengen als er mensen zijn die zich niet gehoord voelen in ons land. Want terwijl internationeel steeds meer experts en belangrijke organisaties oproepen om dit als genocide te bestempelen en Israel met klem te vragen te stoppen met wat ze nu aan het doen zijn luisteren we in Nederland nog steeds niet. Mocht er vanavond wat gebeuren, dan begrijp ik heel goed dat het gebeurt.

En wat herdenken we dan?

En dan is er nog het onderwerp van wat we herdenken. Het Nationaal Comite 4 en 5 mei is er heel duidelijk over.

Nu is deze tekst vrij open in hoe je het kan interpreteren. Want zijn wij bijvoorbeeld betrokken bij de huidige oorlog in Palestina? Ja, zou je kunnen interpreteren, want wij leveren onderdelen van oorlogstuig. Maar anderen zeggen dan “nee, want wij hebben daar geen militairen”. Welke interpretatie je ook aanhangt, ik begrijp beiden. En hoewel ik eerder naar de eerste interpretatie neig snap ik de tweede ook.

Maar wat wel heel duidelijk is, is dat deze interpretatie heel expliciet veel breder is dan alleen de tweede wereldoorlog. Dus wat schetste mijn verbazing toen ik bij de NOS deze uitspraak las van Femke Halsema:

Halsema, als burgemeester van Amsterdam ongetwijfeld bang voor activisten die de herdenking op de Dam willen aangrijpen voor een actie, laat zich hier echt van haar slechtste kant zien. Ja, ik snap dat je het niet eens bent met mensen die iets zouden willen doen. Ben ik ook niet. Maar anderen gaan vertellen wie zij wel en niet zouden mogen of moeten herdenken is niet de oplossing. If anything zorgt dat voor meer polarisatie in plaats van minder.

Het stemde mij dan ook heel hoopvol toen ik zag dat de Joodse Yuval Gal en de Palestijnse Sliman Abu Amara de herdenking op de Dam de rug toekeerden en een alternatieve herdenking organiseerden. Samen. Het zijn dit soort initiatieven die me hoop geven. Hoop dat er ooit nog een oplossing kan komen voor de situatie in Palestina.

Voor nu: Vanavond herdenken we. We herdenken slachtoffers van oorlogen. We herdenken mensen overleden aan genocide. En als jij alleen Joodse slachtoffers wil herdenken is dat prima. Als jij alleen Roma, Sinti, homo’s, of militairen wil herdenken, dan is dat prima. Maar als ik stil wil staan bij de slachtoffers van de genocide die anno 2024 in Gaza gaande is, dan heb jij daar niets over te zeggen. Net zoals dat ik niet kan of mag zeggen wie jij herdenkt, mag jij dat niet bij mij. Ook dat is respect hebben voor elkaar. Als wij elkaar op deze manier respecteren, dan kunnen we morgen met recht de vrijheid vieren die we in dit land hebben.

Geef een reactie

Je e-mailadres wordt niet gepubliceerd. Vereiste velden zijn gemarkeerd met *